به گزارش خبرگزاری فارس، دیگر خبری از معماری زیبای سنتی در اکثر شهرهای کشور نیست و بازار ساختوساز برجهای بزرگ و سر به فلک کشیده در کنار خانههای قدیمی و اغلب تاریخی بهعنوان نمایی از کالبد نیمهجان معماری اسلامی ایرانی رونق گرفته که این سبک نوین معماری اندک اندک آنها را در سایه خود خواهد بلعید.
اما شهر کرمانشاه نیز از این قصه پرغصه مستثنی نبوده و ساختوسازهای ناهمگون و نامتوازن در این شهر حکایت از اجرای ناقص معماری بیروح به اصطلاح مدرن دارد؛ معماری که به مرور زمان هویت را از شهرهای ما خواهد گرفت.
امروزه از نظر علمی تأثیر مستقیم نماهای شهری بر سبک زندگی شهروندان به اثبات رسیده است؛ نما و سیمای شهری تداعیگر تمدن و سبک معماری هر منطقه است و آراستگی و ساماندهی این سیما بهدلیل قرار گرفتن در معرض دید عمومی اهمیت فراوانی دارد.
اما آراستگی منظر شهری بهانهای شده برای پرداختن به سبکهای جدید و بهاصطلاح مدرن معماری و تقلیدی کورکورانه از این شیوهها که اغلب هیچگونه همخوانی با فرهنگ و حتی معماری سنتی اسلامی ایرانی ندارد که این یعنی «معاوضه اصالت با مدرنیته»!
و این همان اتفاقی است که آرام و بیصدا در زیر پوست شهر کرمانشاه جریان دارد و با اثرات محسوس و مخربی همچون تغییر نرم سبک زندگی شهروندان، نوای خداحافظی با سبک معماری ایرانی را در زیر گوش آنها زمزمه میکند.
*ثبت 26 خانه تاریخی در کرمانشاه
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه در این باره به خبرنگار فارس گفت: از سبک معماری موجود در شهر کرمانشاه راضی نیستیم.
علی فعلهگری بیان داشت: شهر کرمانشاه یک شهر کاملاً تاریخی و دارای 328 هکتار بافت تاریخی ثبت شده است.
وی افزود: بر مبنای ماده 115 قانون برنامه چهارم توسعه و آییننامه اجرایی تنفیذی ماده 166 قانون برنامه سوم توسعه حدود و ضوابط حفاظتی بافت تاریخی جزء وظایف قانونی سازمان میراث فرهنگی بوده و این محدوده مشخص شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه گفت: در ایران در 132 شهر تاریخی بر اساس ماده سه اساسنامه سازمان این حدود مشخص شده است.
فعلهگری با اشاره به بافت تاریخی و الگوی معماری سنتی ایرانی اسلامی شهر کرمانشاه، افزود: این بافت بسیار ارزشمند است و تاکنون نیز 26 ساختمان تاریخی در کرمانشاه ثبت شده است.
وی با بیان اینکه این بافت تاریخی در آینده میتواند موجب رونق اقتصادی در بازار شود، خاطرنشان کرد: بازار تاریخی کرمانشاه در زمان خود بزرگترین و طولانیترین بازار ایران بوده که امروز از چند قسمت توسط خیابان اطراف قطع شده که شاکله بافت را تخریب کرده و کالبد اصلی معماری بازار ایرانی را از بین برده است.
*آشفتگی معماری در شهر کرمانشاه دیده میشود
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه ادامه داد: دستاندازی زیادی در بافتهای تاریخی از جانب مردم و حتی بسیاری از دستگاههای اجرایی از جمله شهرداری با عدم رعایت ضوابط صورت گرفته است.
فعلهگری با انتقاد از بههم ریختگی و آشفتگی معماری موجود در شهر کرمانشاه، گفت: هیچگونه اصول معماری در این سازههای جدید رعایت نشده است.
وی گفت: با توجه به وجود قوانین محکم و مسائل مختلف اما هنوز این بههمریختگی سامان نیافته است و بازهم شاهد معماریهای بدون الگو هستیم.
*ساماندهی میادین تاریخی کرمانشاه
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه ادامه داد: پیشنهاد ساماندهی میادین تاریخی همچون میادین شهرداری و وزیری را به شهرداری کرمانشاه ارائه کردیم تا با توجه به وجود راسته بازارهای موجود در این میادین با ایجاد جاذبههای گردشگری الگوی سنتی معماری نیز حفظ شود.
فعلهگری با بیان اینکه در تمام دنیا از بافت تاریخی بهترین استفاده را انجام میدهند، تصریح کرد: عبور خودرو از برخی از خیابانهای موجود در بافت تاریخی شهر کرمانشاه باید ممنوع شود و باید آنجا را سنگفرش کرد.
وی بیان داشت: باید سطح معماری شهر کرمانشاه را بهجایی برسانیم که هر مسافری با نگاهی به این شهر تاریخی بداند که در گذشته الگوی شهرسازی با معماری اسلامی-ایرانی در این شهر رعایت شده و الان نیز شاکلهای از آن باقی مانده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه افزود: محدوده بافت تاریخی شهر کرمانشاه و ضوابطی که در این محدوده باید رعایت شود به استاندار کرمانشاه اعلام شده است.
فعلهگری ساماندهی و رونق به این پهنههای تاریخی را نیازمند اجرای طرحهای ویژه با همکاری دستگاههای اجرایی و مشارکت مردمی عنوان کرد.
*لزوم همپیوندی بافتهای تاریخی و پهنههای جدید شهری
وی تصریح کرد: باید همپیوندی و مجاورت مناسبی بین بافتهای تاریخی و پهنههای جدید شهری در تمام ابعاد ایجاد شود و بین بافتهای جدید در کنار این خانههای تاریخی مناسبتهای خاصی باشد.
به گفته مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه، تمامی سطوح شهری اعم از تاریخی و غیرتاریخی نیازمند یک پایش مداوم ادواری برای اجرای توازن لازم است.
*معماری سنتی قربانی شتاب توسعه شهری
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمانشاه نیز در گفتوگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: در کشور از سال 1350 با شتاب گرفتن توسعه شهرها روبهرو بودهایم.
بیژن کلهرنیا بیان داشت: از آن زمان که طرحهای جامع بهعنوان ابزار توسعه شهری مطرح شد، رابطه معماری با کالبد شهری که در گذشته یک رابطه پیوسته بود، از هم گسیخته میشود.
وی با بیان اینکه بعد از انقلاب تحصیلکردههای معماری از غرب وارد کشور شدند، گفت: در این زمان معماری ملتهب میشود.
این مسئول تشکیل سازمان نظام مهندسی را برای ایجاد یک سبک واحد و بیان شاخصهای معماری دانست و افزود: اما بهدلیل شتاب توسعه نمیتوان یک سبک واحد داشت.
*ضوابط ساماندهی معماری الزامآور نیست
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمانشاه بیان داشت: ضوابط ساماندهی معماری بهطور کلی الزامآور نیستند و نتیجه آن نیز در کشور و بسیار واضحتر در شهر کرمانشاه مشاهده میشود.
وی خاطرنشان کرد: سبک معماری به تعداد معماران موجود فرق میکند و هماهنگی لازم بین معماران و معماریها برای ایجاد یک سیمای واحد وجود ندارد.
*معماری موجود در کرمانشاه بیهویت است
کلهرنیا راهبردهای کلان برای ایجای یک سیمای شهری واحد را بسیار اندک دانست و گفت: معماری موجود در شهر کرمانشاه یک معماری بیهویت است و کیفیت معماریها بسیار پایین است.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمانشاه گفت: این سبک مدرن نیست، بلکه معماری مدرن تعریف خاص و ساختار خود را دارد.
وی معماری موجود را در حد سلیقه دانست تا سبک و گفت: در شهر کرمانشاه به تبعیت از کل کشور شاهد نبود هویت معماری بوده و تنها با اعمال سلیقه و تکرار و کپیبرداری روبهرو هستیم.
*عدم اطلاع معماران از هویت معماری
کلهرنیا بیان داشت: معماریهای موجود در شهر کرمانشاه از نوع مدرن نیست، چراکه سبک مدرن یک دوره معنیدار، باهویت و تعریفدار و با عملکرد مشخص است.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمانشاه ادامه داد: این آشفتگی معماری حکایت از عدم اطلاع معماران از هویت معماری است.
وی معتقد است، در سبک مدرن یک معماری و طراحی پایدار و جذاب باقی میماند، اما طرحهای امروزی که با نام مدرن شناخته میشوند و بیهویت، ناموزون و ناهماهنگ هستند بسیار زود پایداری خود را از دست میدهند.
*ضابطهای در مورد معماری نداریم/معامله ضوابط شهرسازی!
کلهرنیا با بیان اینکه ضابطهای در مورد معماری نداریم یا اگر داریم در شهرسازی رعایت نمیشود، گفت: نهادی که معماریها را کنترل کند وجود ندارد و معماران نیز آموزشهای کیفی پیشرفته را ندیدهاند.
رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان استان کرمانشاه افزود: ضوابط شهرسازی نیز این روزها به راحتی معامله میشود و میبینیم که مالکان پس از تصویب نقشهها در عمل چیز دیگری میسازند و با فرار از قوانین تنها در کمیسیون ماده 100 با پرداخت جریمه این موضوع را رفع میکنند.
*حمله معماری جدید به معماری سنتی
وی با اشاره به دور ماندن معماران تحصیلکرده از غافله ساخت و سازها، بیان داشت: برای رشد و ارتقای معماری همه باید همسو شوند، اما در حال حاضر این عزم وجود ندارد.
کلهرنیا تصریح کرد: معماری سنتی بهنوعی مورد حمله معماری جدید قرار گرفته و در حال ویرانی است که باید این بافتهای باارزش تاریخی حفاظت شود.
*تلفیق هنر و مذهب در معماری سنتی موجب القای آرامش میشود
یک کارشناس معماری نیز در گفتوگو با خبرنگار فارس اظهار کرد: معماری اسلامی-ایرانی دارای ویژگیهایی است که در مقایسه با معماری سایر کشورهای جهان از ارزشی ویژه برخوردار است.
سعید ملکی تلفیق هنر و مذهب را موجب القای آرامش در سازههای معماری سنتی دانست و گفت: رفته رفته این معماری دستخوش تغییرات ناخوشایندی شده که امروز نتایج آن را میبینیم.
وی بیان داشت: فرآیند شتابزده توسعه و اصول شهرسازی در شهرهای کشور شرایط را به گونهای تغییر داده که این شهرها بهویژه ساختمانهای نوساز از لحاظ کالبد شهری دچار مشکلاتی قابل توجه شدهاند.
این کارشناس معماری ادامه داد: در معماری امروز دیگر آگاهی معمار از آداب و روحیهها و سنتها و کاربرد مصالح مناسب و ایجاد فضای لازم برای مناطق جغرافیایی متفاوت و رعایت همه جوانب دیده نمیشود.
ملکی با اشاره به نقش معماری شهری در هویتبخشی به شهروندان جامعه، گفت: اگر این هویت، برخاسته از فرهنگ اصیل جامعه باشد، در شکل شهر باید بهخوبی آشکار شود.
بر اساس گزارش فارس، سبک موجود معماری در کرمانشاه که از هیچ شیوه مشخصی هم تبعیت نمیکند، علاوه بر آشفتگی منظر شهری، خطری برای بافتهای تاریخی و تغییر کاربری این بافتهاست؛ با توجه به قدمت و سابقه طولانی این شهر تاریخی بهنظر میرسد به یک بازنگری اساسی در معماری شهری نیاز دارد.
نظرات شما عزیزان: